Rozliczenia i rozrachunki transakcji
Na rynku finansowym relacje między sprzedającymi i kupującymi instrumenty finansowe (papiery wartościowe: akcje, obligacje, gwarancje subskrypcyjne) tworzą skomplikowaną strukturę. Uczestnikami rynku są również inne podmioty zaangażowane w kolejne etapy procesu sprzedaży i kupna: emisyjny, transakcyjny oraz potransakcyjny.
W tym miejscu skupiamy się na tym ostatnim, na który składają się działania następujące po zrealizowaniu procesu transakcyjnego. Do usług potransakcyjnych (ang. post-trade services) należą:
- zabezpieczenia transakcji (collateral),
- usługi powiernicze (custody),
- depozytowe (deposit),
- oraz rozliczenie i rozrachunek, czyli clearing and settlement.
Rozliczenie polega na określeniu wysokości zobowiązań stron wynikających z transakcji oraz sprawdzeniu posiadania papierów wartościowych i środków finansowych potrzebnych do wypełnienia zobowiązań.
Za działania te odpowiada tzw. trzecia strona transakcji – izba rozliczeniowa, będąca częścią centralnej strony rozliczeń (CCP – central counter-party) lub centralnego depozytu papierów wartościowych (CSD – central securities deposit). W Polsce jest to Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW) i KDPW_CCP.
Co istotne, izba rozliczeniowa zajmuje się jedynie sprzedażą aktywów na lokalnym rynku – KDPW transakcjami w złotówkach. Transakcje o zasięgu globalnym, a takie stanową obecnie większość na rynkach finansowych, są przedmiotem działań międzynarodowych instytucji rozliczeniowo-rozrachunkowych (international CSDs), do których należy Euroclear.
Proces potransakcyjny zapewnia prawidłowe funkcjonowanie rynku finansowego. Rolą działań w jego ramach jest minimalizacja ryzyka finansowego związanego z transakcjami, ale także unikanie ryzyka błędu ludzkiego. Dlatego branża Clearing & Settlement to także standaryzacja i automatyzacja procedur i procesów.
– W dzisiejszych czasach żadna organizacja nie może bez nich istnieć – mówi François-Xavier Gurné, Dyrektor Corporate Actions – Debt Reorganisation and Insolvency Team (DRIT) w Euroclear Bank. – Pracujemy nad automatyzacją, polegającą na realizacji standardowych zadań bez udziału człowieka. Celem jest praca ludzi tam, gdzie mogą tworzyć nowe wartości, a nie przy wykonywaniu prostych zadań.
Standaryzacja jest z kolei odpowiedzią na rosnące wymagania w zakresie regulacji i przejrzystości reguł na rynku. Natomiast stopień możliwego wykorzystania sztucznej inteligencji w procesach tej branży jest niepewny, ponieważ jej umiejętność elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację jest wciąż ograniczona.
Ścieżka kariery
Praca w usługach związanych w obsługą procesów potransakcyjnych oferuje ciekawe i różnorodne możliwości rozwoju. Miejscem startowym jest najczęściej obsługa klienta lub stanowiska wstępne w obszarze operacyjnym.
– W naszej organizacji ścieżka kariery i jej kolejne etapy są bardzo dokładnie zdefiniowane. Dzięki jasnym zasadom pracownik dokładnie wie, co musi zrobić, by na przykład zaczynając pracę jako absolwent, po pewnym czasie przejść na kolejny stopień, awansować – tłumaczy François-Xavier Gurné.
Istnieją trzy możliwe kierunki rozwoju na ścieżce kariery:
- ścieżka team leadera, łącząca zarządzanie zespołem i funkcje biznesowe;
- ścieżka ekspercka – przeznaczona dla tych, którzy wolą poszerzać swoją wiedzę niż zarządzać ludźmi;
- ścieżka projektowa – w zespołach projektowych.
Z wybraną ścieżką zawodową wiążą się także szkolenia, w których dany pracownik uczestniczy. Obejmują one zarówno naukę kompetencji twardych, jak i treningi umiejętności miękkich. Organizacja w znacznym stopniu wspiera rozwój pracowników, a tym, co jest najbardziej potrzebne na każdej z wymienionych ścieżek, jest motywacja, gotowość do inwestowania czasu i wysiłku w naukę i dążenie do osiągania coraz lepszych wyników.
Poszukiwane umiejętności
Jakie są zatem oczekiwania wobec kandydatów do pracy w tej wymagającej branży?
Po pierwsze ważna jest umiejętność pracy w zespole: łatwość nawiązywania kontaktów, dzielenie się informacjami, uczenie się od innych. Wiąże się z tym komunikatywność, przydatna we współpracy z przedstawicielami organizacji, firm i instytucji na całym świecie. Z tego ostatniego względu nieodzowna jest również znajomość języków obcych – angielski jest standardem, a każdy kolejny atutem.
Pożądaną cechą jest zdolność koncentracji na szczegółach i bezbłędnej pracy pod presją czasu, bowiem zajęcie to wiąże się ze znacznym ryzykiem operacyjnym i dużą odpowiedzialnością. Przy wysokich kwotach transakcji nawet mała pomyłka może mieć dalekosiężne skutki i oznaczać wielkie straty.
Ważne są również zdolności analityczne, czyli umiejętność dokładnego poznania problemu i zrozumienia jego istoty, a także elastyczność myślenia. Łatwość dostosowania się i poszukiwania nieszablonowych wyjść z sytuacji jest cenna również ze względu na różnorodność problemów występujących w tej pracy oraz jej nieprzewidywalność.
Posiadanie wykształcenia kierunkowego na starcie nie jest konieczne.
– Zatrudniamy absolwentów, a nawet jeszcze studentów, którym pomagamy zdobywać twarde umiejętności zawodowe. Wśród naszych pracowników są nie tylko finansiści, lecz także absolwenci prawa, matematyki, filolodzy – mówi François-Xavier Gurné.
Zestaw kompetencji idealnego kandydata jest złożony, ale podstawą sukcesu w tej branży, jak zaznacza ekspert, jest chęć nauki i rozwoju oraz gotowość do pracy w zespole.